Artikelen

SPEEDMASTER: 60 JAAR EEN ICOON

In één oogopslag herkenbaar. Een inspire-rend design. Een indrukwekkende prestatie. Een klassieker. Deze omschrijving zou op verschillende horloges van toepassing kunnen zijn, maar slechts weinigen hebben zo’n grootse historie op hun naam als de Omega Speedmaster. De Speedmaster viert dit jaar zijn zestigste verjaardag en mag zich met een grote schare trouwe liefhebbers gerust een icoon noemen. Maar wat maakte de Speed-master tot een icoon? Het design, de tijdgeest, de maanlanding of het totaalplaatje. De Speedmaster heeft alles in huis.

1957 moet een inspirerend jaar zijn geweest als we naar de ontwikkeling van nieuwe horloges en uurwerken kijken. uurwerktechnische ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op en hoewel in 1957 ook het eerste uurwerk met batterij werd ontwikkeld, zou de crisis die het quartz uurwerk veroorzaakte nog even op zich laten wachten. Het is dus niet verwonderlijk dat we op dit moment, met vintage als grote trend, veel horloges van een jaar of zestig oud terug zien komen. maar een daarvan steekt met kop en schouders boven andere 60-jarigen uit: de Speedmaster. Want waar anderen soms een tijdje zijn vergeten of in het museum terecht gekomen, is de Speedmaster er altijd geweest.
Slechts weinig horloges zijn zo populair als de Omega Speedmaster. maar hoe is dat eigenlijk zo gekomen? Die vraag beantwoorden, begint bij het design. Al wordt een horloge gedragen door onze helden, worden er extreme prestaties mee geboekt of wordt er een enorme reclamecampagne op los gelaten. een horloge dat er gewoon niet uitziet, zou het nooit zestig jaar vol hebben kunnen houden. Het design van de Speedmaster is als je het voor het eerst bekijkt misschien niet eens zo bijzonder opvallend, maar heb je ‘m eenmaal gezien, dan is het alle volgende keren in een oogopslag herkenbaar.

Klassieke kenmerken

De chronograaf van Omega hebben we de afgelopen zestig jaar in ver-schillende verschijningsvormen gezien, maar het zijn klassieke kenmerken die de Speedmaster tot een tijdloos ontwerp maken waar kopers van nieuwe modellen en verzamelaars zich tot aangetrokken voelen. Zo is er de sobere wijzerplaat die met zijn ‘triple-register’ ontwerp geliefd is om zijn eenvoud en waarop de tijd goed is af te lezen. De Speedmaster was ook het eerste horloge ter wereld waarin de tachymeterschaal niet meer op de wijzerplaat stond, maar naar de lunette was verplaatst. Deze verandering werd doorgevoerd met het oog op autocoureurs, waar ook de naam Speedmaster vandaan komt. Het glas dat de wijzerplaat beschermt, is koepelvormig en geeft het horloge een slankere uitstraling. Naast de Broad Arrow- en Alpha-wijzers die in de eerste modellen werden toegepast, zijn de Baton-wijzers het meest kenmerkend voor de Speedmaster.

---

60 jaar Speedmaster

---

1957 / BROAD ARROW

Het oorspronkelijke uurwerk in een legendarische familie. Dit horloge werd de ‘Broad Arrow’ of ‘brede pijl’ genoemd vanwege zijn opval-lende wijzers. Het was niet alleen de eerste Speedmaster, maar ook de eerste chronograaf ter wereld waarbij de tachymeterschaal op de lunette stond in plaats van op de wijzerplaat. Het was de bedoeling om hiermee autocoureurs het leven te vergemakkelijken.

---

1959 / DE EERSTE OMEGA IN DE RUIMTE

De tweede versie van de Speedmaster verschilde van de oorspronkelijke ‘Broad Arrow’ door zijn zwarte aluminium lunette, de ‘lollipop’ secondewijzer in modellen voor de Amerikaanse luchtmacht en de uren- en minuten-wijzers in ’Alpha’-stijl. Dit model was de eerste Omega die in de ruimte werd gedragen aan de pols van Walter Schirra op 3 oktober 1962 tijdens de Sigma 7-missie.

---

1965 / MOONWATCH

Toen Neil Armstrong en Buzz Aldrin in 1969 voet zetten op de maan, werd dit model van de Speedmaster het eerste horloge dat op de maan werd gedragen. Het was qua ontwerp de eerste Speedmaster met een asymmetrische kast, bedoeld om de kroon en knop-pen extra te beschermen. Ook werd voor het eerst het woord ‘Professional’ op de wijzerplaat gedrukt.

---

1968 / MOONWATCH

Dit model werd in 1968 uitgebracht met het nieuwe kaliber 861 en bete-kende een kentering in de geschiede-nis van de Speedmaster. Het nieuwe uurwerk bood niet alleen extra inno-vatie, maar het was ook het eerste horloge dat vanaf 1970 was voorzien van de beroemde woorden “Flight-qualified by Nasa for all manned space missions” en “The first watch worn on the moon”.

---

1968 / RACING DIAL

De oorsprong van het zeldzame racing Dial-model is nog steeds mysterieus, maar er wordt aangenomen dat het de bedoeling van de tweekleurige minutenmarkeringen, de oranje wijzers en het oranje logo was om de chronograaf gemakkelijker te kunnen aflezen. Dit specifieke model inspireerde in de loop der jaren een aantal opvolgers.

---

1985 / ‘SPEEDYMOON’

Twintig jaar nadat de Speedmaster werd voorbereid op de maan, kwam de maan naar de Speedmaster. Dit horloge staat bekend als de ‘Speedy-moon’ en is voorzien van een maan-fasecomplicatie met opgeschilderde maan en sterren. er werd een oplage van 1.300 exemplaren uitgebracht. Het was het eerste maanfasemodel van de Speedmaster en op een heel klein aantal exemplaren was de maan voor-zien van een gezicht.

De slanke, elegante vlakke wijzers benadrukken het ongecompliceerde ontwerp van het horloge. Sinds 1964 heeft de Speedmaster door de gedraaide bandaanzetten een opvallende uitstraling. Ze maakten de creatie van een asymmetrische kast mogelijk, die het horloge extra sterk maakt en de kroon en knoppen beschermt. Hoe deze designkenmerken samen een geslaagd geheel vormen, weet robert-Jan Broer, de oprichter van Fratello Watches en de liefhebber die aan de basis staat van de Speedy Tuesday community. “Het is gewoon een geweldig horloge. Het is een fantastische chronograaf die met de hand wordt opgewonden. en er is eigenlijk geen beter afleesbare wijzerplaat te vinden”, concludeert de Speedmaster-fan. maar ‘gewoon een geweldig horloge’ is nog niet voldoende om een icoon te worden. een icoon heeft ook een goed verhaal nodig en het verhaal van de Speedmaster is onovertroffen. Want geen ander horloge kan beweren het eerste horloge op de maan te zijn geweest.

Het ultieme optimisme

De historie van de Speedmaster en de ruimtevaart gaat gelijk op met de eerste levensjaren van George Clooney. Hij is tegenwoordig een bekend acteur én Omega ambassadeur, maar toen hij in 1961 werd geboren maakte hij de opkomst van de ruimtevaart en de ontwikkeling van de Speedmaster vanaf het begin mee. In 1961 stelde de Amerikaanse President John F. Kennedy het Amerikaanse volk voor een uitdaging. “Ik geloof dat deze natie zich ten doel moet stellen voor het eind van dit decennium een man op de maan te zetten en weer veilig terug te brengen naar de aarde,” stelde hij.
Terugkijkend op zijn jonge jaren zegt Clooney: “Het was zo’n spannende tijd om een kind te zijn. We kenden de namen van alle astronauten. We aten zelfs wat de astronauten aten…” De uitdaging van een maanlanding leidde volgens Clooney tot een nieuw enthousiasme dat werd weerspie-geld in vrijwel alles. “In slechts zestig jaar gingen we van de uitvinding van auto’s tot (praten over) een mens op de maan zetten. Het voelde als het ultieme optimisme, het ultieme toekomstdenken. Het voelde alsof alles mogelijk was.”
Toen de Apollo 11 op 20 juli 1969 op de maan landde, stond de jonge George Clooney met zijn vader in de tuin en keek ernaar. Terwijl hij naar de maan tuurde, voelde hij een speciale band met zijn helden die hun eerste stappen zetten op een nieuwe wereld. Net als de astronauten die ze probeerden te ontwaren, droeg de vader van Clooney een Omega. Clooney heeft dit horloge zelfs nog. Toen Clooney Senior hoorde dat zijn zoon ging samenwerken met Omega, gaf hij hem zijn oude Omega cadeau. “Hij haalde het horloge van zolder, waar het twintig jaar had gele-gen, wond het op en het begon meteen weer te lopen”, zegt Clooney. “Dat was een bijzonder moment. Ik groeide op met dat horloge om zijn pols.” Als we Clooney vragen naar het erfgoed van de Speedmaster en het ruimteprogramma waarin het zo’n belangrijke rol speelde, zegt Clooney: “Het zijn symbolen van een tijd waarin onze wereld zich verheugde op een uitdaging. Toen we nog dachten dat we het beter konden, dat we naar de sterren konden reiken en ze ook werkelijk zouden kunnen bereiken. Het was zonder twijfel een moment waarop de mens op zijn best en dapperst was en de astronauten gingen daarin voorop.”
Ook latere generaties worden echter gegrepen door de historie van de Speedmaster en de link met de ruimtevaart. “De Speed-master heeft een duidelijke band met een aantal belangrijke gebeurtenissen in het verleden, misschien wel de grootste prestaties die de mens ooit heeft neergezet”, zegt robert-Jan Broer. “De Speedmaster heeft een bijzondere betekenis voor mensen die die gebeurtenissen in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw hebben meegemaakt. mensen die later zijn geboren, zoals ik, of eenvoudigweg te jong waren om te beseffen wat er aan de hand was, kunnen dankzij dit horloge een tastbare band met die gebeurtenissen smeden.”

Apollo

Dat de Speedmaster het eerste horloge op de maan zou worden, dat heeft Omega niet kunnen vermoeden toen het merk in 1957 het allereerste model presenteerde. Het horloge was niet bedoeld voor ruimteschepen, maar voor racewagens en ook onder professionele coureurs was het gewild. Dankzij de stevige constructie kon het intense trillingen en schokken weerstaan en toch perfect de tijd blijven weergeven. en met de tachymeterschaal op de lunette konden professionele coureurs nauwkeuriger dan ooit hun tijden bijhouden.

Het waren uiteindelijk deze twee kenmerken die de Speedmaster zo geschikt maakten voor ruimteverkenning, waardoor elke astronaut in het Apolloprogramma vanaf 1965 er een aan zijn pols droeg. In 1964 begon Nasa te zoeken naar een chronograaf die kon worden gebruikt tijdens de bemande missies in de ruimte. er werden horloges van verschillende merken geselecteerd en onderworpen aan de beproevingen die ook werden gebruikt voor alle andere voorwerpen die de ruimte in moesten.
Slechts één horloge overleefde de extreme temperaturen, trillingen, schok-ken en het vacuüm van het testproces: de Omega Speedmaster.
Zes decennia later is de Speedmaster nog steeds goedgekeurd voor bemande missies in de ruimte. Het horloge is boven-dien permanent onderdeel van de apparatuur op het Internationale ruimtestation. Als testament voor het toekomstgerichte ont-werp van het origineel, is de huidige moonwatch zoals deze nu wordt vervaardigd vrijwel geheel gelijk aan het horloge dat Omega in de jaren voor het ruimtetijdperk uitbracht.
In de ogen van Clooney maakt dit de Speedmaster een echte klassieker, net zoals een goede oude wijn. “Sommige dingen zijn klassiekers. en wanneer ze klassiekers zijn, zul je ze altijd willen hebben,” legt Clooney uit. “Je zou echt van streek raken als ze werden veranderd. We willen moderne technologie, zoals onze mobiele telefoons, maar bepaalde klassiekers hebben iets bijzonders en het zou je hart breken als ze zouden worden aangepast.”

De Speedmaster anno 2017

Omega brengt aan het begin van het 60-jarig jubileumjaar vier nieuwe Speedmasters. Hoewel nieuw? De meest opvallende van dit kwartet is de 60th anniversary Speedmaster 1957. Dit model is een exacte kopie van de Speedmaster waar het zestig jaar geleden allemaal mee begon. Veel meer is er op dit moment nog niet over bekend, maar de vele liefhebbers zullen dit jubileummodel ongetwijfeld aan hun collectie willen toevoegen.
De Speedmaster 38 mm maakt met zijn kleinere kastdiameter deel uit van de bredere collectie voor dames en heren. De ‘Cappuccino’ combineert een kast van edelstaal en 18K Sedna goud met een taupekleurige leren band. een interessant kenmerk van dit horloge is de diamantpavé lunette van bruin aluminium, die is voorzien van een tachymeterschaal. Dankzij dit tweeledige ontwerp kon Omega het horloge de elegante uitstraling van diamanten meegeven en toch het sportieve DNA van de oorspronkelijke Speedmaster modellen behouden. Het horloge wordt aangedreven door het Omega kaliber 3330 met Co-Axial-technologie en een silicium balansveer.

Een terugkeer van een iconische wijzerplaat voor de autosport zien we in de Speedmaster Racing Master Chronometer. De opval-lende minutenmarkering op dit edelstalen horloge werd voor het eerst gebruikt bij een Speedmaster model uit 1968. Het verwijst naar het erfgoed van de Speedmaster in de autosport en wordt nu opnieuw uitgebracht op een matzwarte wijzerplaat. Andere opval-lende kenmerken zijn onder andere de oranje accenten en de 18K witgouden wijzers met pijlvormige punt en afgeschuinde randen. De wijzers zijn voorzien van witte Super-LumiNova. Het horloge wordt aangedreven door het kaliber 9900.
De #SpeedyTuesday verscheen als eerste nieuwe Speedmaster van het jaar en was in no-time uitverkocht. Dit limited edition-model werd uitsluitend online verkocht ter ere van het eerste lustrum van SpeedyTuesday.

---

1987 / SPEEDMASTER AUTOMATIC

Dit was de eerste Speedmaster waarin een automatisch uurwerk werd gecombineerd met een moonwatchkast. Omega heeft dit horloge slechts twee jaar geproduceerd. Voor verzamelaars kan de zoektocht naar een oorspronkelijk exemplaar uitgroeien tot een obsessie vol teleurstellingen, vreugde en wanhoop, vandaar de bijnaam ‘Heilige graal’. Het ontwerp heeft een iets dikkere kast om het automatische uur-werk te accommoderen.

---

1998 / X-33

De X-33 stond bekend als het ‘mars-horloge’ en werd ontworpen met het idee dat de mens ooit op de rode planeet zou landen. De gezamenlijke ontwikkeling tussen Omega en de grootste ruimtevaartorganisaties ter wereld, evenals de uSN ‘Blue Angels’ en de uSAF ‘Thunderbirds’, nam vijf jaar in beslag. Het horloge met zijn futuristische uitstraling werd gedragen in de ruimteshuttles van Nasa en het russische MIR ruimtestation.

---

2003 / SNOOPY

Dit model gedenkt de ‘Silver Snoopy Award’ die Omega in 1970 kreeg als dank voor het veilig thuisbrengen van de bemanning van de Apollo 13. Het horloge draagt een afbeelding van de ‘eyes on the Stars’-patch op de kleine secondeteller. er werd een beperkte oplage van 5.441 exemplaren uitgebracht, wat overeenkwam met de duur van de missie: 142 uur, 54 minuten en 41 seconden.

---

2017 / #SPEEDYTUESDAY

In 2012 begon de internationale online community van #SpeedyTuesday-fans gestaag te groeien. er worden wekelijks foto’s van de Speedmaster en commentaar gedeeld. Als eerbetoon aan deze liefhebbers van de Speedmaster vervaardigde Omega dit nieuwe limited edition-model ter ere van het eerste lustrum. Het ontwerp is gebaseerd op een aantal vintage modellen, waaronder de ‘Alaska III’.

---