WATCHING MAGAZINE Nummer 3 // 2023
Nummer 4 verschijnt in december 2023

Artikelen

Image

ORIS: De Toekomst is Nu

Tekst Jorrit Niels Foto's ORIS

Eén van die merken die al jaren onze sympathie heeft, is het Zwitserse Oris. Het merk uit Hölstein staat al 115 jaar garant voor high-end maar ook no-nonsense Zwitserse mechanica. Hun nieuwste kunststuk is de Oris Big Crown ProPilot X Calibre 115. Het legt Oris’ historische watchmaking roots bloot, zowel letterlijk als figuurlijk.

 

Een onafhankelijk Zwitsers horlogemerk. Eén die niet wordt overzien door een investeringsmaatschappij of een luxe conglomeraat. Het wordt steeds zeldzamer, maar Oris doet het al het meest van zijn 115 jaar alleen. Knap, maar het is niet zonder obstakels geweest, allerminst. Begin jaren ’80 was er een buy out en stapte Oris uit de ASUAG, de voorloper van de huidige Swatch Group. Ze stopten toen met de ontwikkeling van eigen kalibers en dat terwijl ze tot aan de quartz crisis goed waren voor ruim 270 in-house uurwerken. Zoals de 652 uit 1968 en de eerste Oris-chronograaf uit 1970, de 725. Oris hield tijdens en na de quartz crisis vast aan enkel mechanische uurwerken, maar het duurde tot 2014 voordat ze weer met hun eigen uurwerk kwamen. Dat tere ere van het 110-jarig bestaan, met de toepasselijk genaamde Calibre 110. Een handwinder met een gangreserve van 10 dagen en een non-lineaire gangreserve indicator. Mechanisch en met een complicatie die klopt en past bij Oris. En dat heb je sowieso bij het merk, kijk bijvoorbeeld naar de Pointer Date, de Aquis duikmodellen en de ProPilot Altimeter. Stuk voor stuk praktisch, bruikbaar en ze zien er ook gewoon heel goed uit. Dit alles lukt Oris door de vrijheid die ze hebben als onafhankelijk bedrijf. Economisch gezien, maar ook in creatieve zin. Niets hoeft eerst door 14 commissies vol politieke spelletjes. Als er een goede suggestie is dan kan dat dwars door alle lagen de juiste persoon bereiken. Zo is de populaire Divers Sixty-Five in essentie ontstaan. Oris steekt energie in de zaken die ertoe doen. En dat ze nu alweer met hun zesde eigen uurwerk komen, is te prijzen. Als je als onafhankelijk merk niet kan profiteren van het ontwikkelingsteam van een grotere groep, dan sta je nog eens voor een extra uitdaging. Neem bijvoorbeeld de Volkswagen Group als vergelijking. Een platform wordt daar niet alleen door Volkswagen gebruikt, maar veelal ook voor Audi en Seat als het niet meer merken zijn.

‘JE OOG WORDT LANGS HET HELE UURWERK
GETROKKEN. VAN DE SPIRAALVEER LANGS
DE BRUGGEN EN ELK RADERTJE’

SKELETTEREN

Toch wil Oris die onafhankelijkheid niet offeren. Iets dat nu samenkomt in de nieuwe Big Crown ProPilot X Calibre 115. Het idee achter het horloge is de volgende: wat als je de eerlijkheid van een mechanisch horloge zou terugbrengen naar de kern en z’n ware natuur liet zien? Wat zou dan de vorm zijn van een dergelijk Oris horloge? Voeg daarbij de inspiratie van de natuur, in het bijzonder de Waldenburg vallei buiten Oris’ thuisbasis Hölstein en de ervaring die begon bij de Calibre 110 in 2014 tot aan de Calibre 114 van vorig jaar. Dit alles resulteert in de geskeletteerde Calibre 115. De horlogemakers bij Oris hebben het idee van de Calibre 110 genomen en deze volledig opengewerkt. Een skeletonised uurwerk is normaal om te pochen met de kunsten van de horlogemakers, maar dat moest hier verder gaan. Het moet de drager duidelijk laten zien hoe alles werkt. “Dit horloge zit al jaren in mijn hoofd,” vertelt Oris Chief Operating Officer Beat Fischli. “Skeletteren is zo’n opwindende vorm, je ziet alle details en laat zien wat je kunt. Nu was het moment om dat te tonen aan de wereld.” Volgens Fischli gaven Calibre 110 tot en met 114 het ‘zelfvertrouwen’ om hier naartoe te werken en de know-how in huis te krijgen. Nadat Oris weer een vaste naam was op uurwerkgebied, was het nu eindelijk tijd voor een ‘high-concept piece’ als de Calibre 115 om te laten zien wat Oris ook kan zijn. De ontwikkeling was een uitdaging voor het team. Fischli: “Het basiscaliber werkte. Dat wisten we van de voorgaande vijf versies, maar als je vervolgens materiaal weghaalt, blijft het dan nog wel stabiel genoeg? Het ziet er dan wel heel mooi uit, maar werkt het ook?” In totaal duurde het twee jaar voordat de Big Crown ProPilot X Calibre 115 klaar was en zowel het technische als het creatieve team tevreden waren. Aan die laatste de taak om alle technische bevindingen in een indrukwekkende vorm te gieten. Fischli zelf is het meest trots op de spiraalveer. “Het geeft het horloge zoveel karakter en het verandert natuurlijk afhankelijk van hoeveel kracht erin opgeslagen zit. Normaliter is de spiraalveer verborgen, zelfs bij een geskeletteerd horloge. Wij wilden ‘m laten zien omdat zoveel van ons verhaal daarin verwerkt zit, die 10 dagen gangreserve.”

VORM VOLGT FUNCTIE?

Laten we de Big Crown ProPilot X even doorlopen voor wat betreft de looks. De 44mm kast is van titanium, met een gekartelde lunette die is geïnspireerd door jet-turbines. Daarbinnen vind je het geskeletteerde uurwerk met wijzers en indexen gevuld met Super-LumiNova. Naast de uren, minuten en kleine seconde tussen ‘7 en 8 uur’ zie je Oris’ non-lineaire gangreserve indicator op ‘3 uur’.

Daarnaast is het saffierglas aan beide zijden gebold met een dubbele anti-reflecterende coating. De geschroefde kroon is eveneens van titanium, met de keuze uit een titanium- of een zwarte lederen band. De Oris is ten slotte waterbestendig tot 100 meter en wordt geleverd in een luxe houten presentatiebox. De prijs is €6.500 voor de versie met lederen band en €6.900 met de titanium band. Wat opvalt aan de nieuwe Oris is dat niets afleidt van waar het om draait: de techniek. De geskeletteerde bruggen zijn matgrijs in plaats van gepolijst of gegraveerd. Zelfs als je met de loupe naar details kijkt is niets afgeschuind of extreem ‘opgeleukt’. Alles is zoveel mogelijk in zijn natuurlijke staat gelaten. Geen overdreven flashy details misschien, maar het horloge is allesbehalve ouderwets. Het is gespierd en futuristisch. Al noemt Senior Product Design Engineer Lukas Bühlmann het liever anders: “Ik zou eerder zeggen dat het ontwerp door de toekomst is aangedreven. Oris heeft een lange geschiedenis met pilotenhorloges en dat zie je terug in het design.

Natuurlijk is het geen conventionele Pilot’s Watch, zo zien we geen cijfers op de wijzerplaat, maar het dna is er. Kijk bijvoorbeeld naar de gekartelde lunette die we een paar jaar terug hebben geïntroduceerd op de Big Crown ProPilot en de vorm waar je het origineel uit 1938 ook in terugziet.” Het doel was dan ook niet om de zoveelste retro re-issue te brengen. Het moest een antwoord geven op de vraag hoe Oris pilotenhorloges er anno 2019 uitzien. Eén van de grootste obstakels voor Bühlmann en zijn team was om een modern horloge te ontwerpen, maar geen ‘mode-horloge’. De relevantie van de Calibre 115 mocht niet na de zoveelste trend verdwijnen. Bühlmann voegt toe: “De inspiratie kwam uit zowel de luchtvaart als de architectuur. Het idee begon met het uurwerk dat we een sterke architecturale look wilden geven. Je oog wordt langs het hele uurwerk getrokken. Van de spiraalveer langs de bruggen en elk radertje. Steeds meer details openen zich voor je, hoe langer je kijkt. De titanium kast is dan meer als een stealthjager.” Voor de ontwerper maken alle kleine details de Calibre 115 tot een succes. Van de kroonbeschermer en hoe de band in de kast overgaat tot aan de bruggen en de beslissing om de cijfers te laten ontbreken. Een samenspel die Bühlmann en zijn team twee jaar lang in gedachten moesten houden om de Oris te laten werken. “Als ik vrij spel had, dan was het een stuk makkelijker geweest. Een groot deel van ons werk is je aanpassen aan de techniek en daar iets exceptioneels van maken. Belangrijk bij Oris is altijd ‘ga je eigen weg’. Een horloge moet betekenisvol zijn en bruikbare complicaties bevatten. Het uiterlijk van een horloge moet dat reflecteren. Daarom vind ik ‘vorm volgt functie’ te rigide, je kunt niet gebonden zijn aan één enkele set regels.”

DE SPECS:

ORIS Big Crown ProPilot X Calibre 115
KAST: Titanium DIAMETER: 44mm
UURWERK: Oris Calibre 115 (handgewonden)
GANGRESERVE: 240 uur (10 dagen)
GLAS: Saffierglas (aan beide zijden gebold met een dubbele antireflecterende coating
KROON: Geschroefd (titanium)
BAND: Titanium of een zwarte lederen band
WATERBESTENDIGHEID: 100 meter (10 bar)
PRIJS: €6.500 (lederen band) en €6.900 (titanium band)