WATCHING MAGAZINE Nummer 3 // 2023
Nummer 4 verschijnt in december 2023

Artikelen

150 jaar focus op vooruitgang

Tekst Elzemarie Karsdorp Foto's IWC

De Pilot’s Watch, Da Vinci, Portugieser, Portofino, Ingenieur, Aquatimer en de Yacht Club. Stuk voor stuk horloges die zijn uitgegroeid tot klassiekers in de collectie van IWC. Het zijn totaal verschillende horloges, maar samen vertellen zij een verhaal: het historische verhaal van 150 jaar IWC. Het jubileum wordt in Schaffhausen met trots gevierd met de Jubilee collectie waarin de klassiekers het stralende middelpunt zijn.

Een advertentie uit 1924

Wie naar de geschiedenis van oude, Zwitserse horlogemerken kijkt, komt vergelijkbare verhalen tegen. Verhalen over horlogemakers die in de buurt van Genève in de koude wintermaanden uurwerken maakten en het ambacht van generatie op generatie doorgaven. Maar er is één verhaal dat totaal anders is. Waar de oude horlogemaker een Amerikaanse ondernemer is en het noord Zwitserse Schaffhausen de plek is waar het verhaal zich afspeelt. Dat merk is IWC. Het viert dit jaar het 150-jarig bestaan. Terug naar 1868. De Amerikaanse horlogemaker Florentine Ariosto Jones is naar Zwitserland afgereisd met een ambitieus plan. Hij zet in Schaffhausen de International Watch Company op, maar dat doet de ondernemer niet alleen. Met de hulp van geslaagde Zwitserse horlogemakers en de modernste machines die van energie worden voorzien door de waterkracht van de Rijn gaat hij aan de slag. Zijn doel is om kwalitatief hoogwaardige zakhorloge uurwerken te maken voor de Amerikaanse markt. Jones gaat vlot van start. In korte tijd weet hij in een tijd waarin handwerk de standaard was met een industriële werkwijze ruim tienduizend uurwerken per jaar te produceren. Toch weet hij niet aan de verwachtingen van zijn aandeelhouders te voldoen en in 1870 keert hij noodgedwongen terug naar de Verenigde Staten. Een nieuwe Amerikaan neemt zijn plek in, maar in 1880 komt IWC in handen van de familie Rauschenbach. Deze familie van industriëlen gaat verder met het verbeteren van het productieproces en bovendien
wordt nu de hele wereld de markt voor IWC.

Iconen

Het Pallweber zakhorloge was honderd jaar geleden zijn tijd ver vooruit

De jaren onder leiding van de familie Rauschenbach leidden tot verschillende horloges die we vandaag de dag nog altijd kennen. De eerste daarvan is het Pallweber zakhorloge dat in 1884 met zijn twee digitale displays de tijd ver vooruit was. Er werden er in het eerste deel van de jaren negentig van de negentiende eeuw zo’n 20.000 van gemaakt. In die tijd verscheen ook het eerste polshorloge. Een damesuurwerk van een zakhorloge werd in een kast met bandaanzetten en een band geplaatst en in 1899 als polshorloge verkocht. In de eerste helft van de negentiende eeuw verschenen twee horloges die we inmiddels gerust iconen mogen noemen. Onder leiding van Ernst Jakob Homberger, die in 1929 de enige eigenaar werd, verscheen in 1936 de Special Pilot’s Watch. Toen niet veel later een order binnenkwam van twee Portugese importeurs voor een serie grote horloges met zakhorloge uurwerken, was de Portugieser geboren.

Technische know-how

Ernst Jakob Homberger deed meer dan alleen mooie horloges verkopen. De ondernemer bracht de kennis in huis om ook in de toekomst nieuwe dingen te kunnen brengen. Hij nam Albert Pellaton aan als technisch directeur. De autoriteit op het gebied van technische know-how en productieprocessen werd de stuwende kracht achter het eerste automatische uurwerk van IWC. Het had een zeer efficiënt automatisch opwindsysteem waarbij zelfs de kleinste beweging van de rotor voldoende was om de veer op te winden. Het kaliber 85 maakte zijn debuut in 1955 als onderdeel van de eerste Ingenieur, een model dat ook in het oog sprong door de zacht stalen kast die het uurwerk tegen magnetisme beschermde. Datzelfde jaar kwam Homberger te overlijden en zijn zoon Hans Ernst nam het stokje over. Onder zijn leiding werd IWC een merk dat bekend kwam te staan om zijn elegante sporthorloges. Zoals de Aquatimer en de Yacht Club Automatic die beiden in 1967 werden gelanceerd. Twee jaar later speelde IWC een rol bij de ontwikkeling van het eerste Zwitserse quartz
uurwerk, de Beta 21, die een plek kreeg in de eerste Da Vinci.

Kurt Klaus

Een zakhorloge uit 1868

In een 150-jarig bestaan zijn het natuurlijk niet altijd tijden van voorspoed geweest voor het merk. In de jaren zeventig waren het de hoge goudprijs, een sterke Zwitserse frank en de opkomst van het voordelige quartz horloge die in Schaffhausen voor problemen zorgden. Het bedrijf werd overgenomen door de Duitse instrumentbouwer VDO Adolf Schindling Ag die Günter Blümlein aan het werk zette. De ingenieur, die ook over distributie en marketing kon meepraten, zag nog toekomst voor mechanische uurwerken van hoge kwaliteit. Hij vroeg daarom Kurt Klaus, hoofd van het team horlogemakers, om een mechanische eeuwigdurende kalender te maken. Terwijl de quartz crisis op zijn hoogtepunt is maakte hij een design met een kalendermodule die uit 82 onderdelen bestaat en uitblinkt in inventieve eenvoud. In 1985 maakte de Da Vinci Perpetual Calendar zijn debuut op de internationale horlogebeurs in Basel. De kalendermodule die Kurt Klaus ontwierp zou zijn werk nauwkeurig blijven doen tot 2499 en kon eenvoudig worden verzet met behulp van de kroon. In 1990 volgde een grande complication waarmee IWC definitief de stap naar de Haute horlogerie maakte. In 1993 bewees IWC zich opnieuw met de Il Destriero Scafusio, in die tijd het meest gecompliceerde horloge ooit gemaakt. Sinds het begin van het nieuwe millennium maakt IWC deel uit van de Richemont Groep en sindsdien wordt dankbaar gebruik gemaakt van de erfenis van de afgelopen eeuw. Elk jaar zien we nieuwe uitvoeringen van de klassiekers, maar daarbij verliest het merk de technische vooruitgang niet uit het oog. Een digitale eeuwigdurende kalender, het SafeDive systeem om duiktijden veilig te meten, het nieuwe materiaal Ceratanium en een praktische annual calendar. Het zijn slechts enkele van de technische innovaties die IWC recent op zijn naam schreef. Hiermee gaat het voort op de weg die honderdvijftig jaar geleden al werd ingeslagen. Een duidelijke focus op technologie en ontwikkeling heeft IWC in anderhalve eeuw ver gebracht en de basis gelegd voor een minstens zo succesvolle toekomst.

Links: Florentine Ariosto Jones
Rechts: Het hoofdkwartier van IWC in 1924

Een 150-jarig bestaan laat je natuurlijk niet onopgemerkt voorbij gaan en IWC staat hier in 2018 bij stil met de Jubilee Collection. De collectie bestaat uit 27 nieuwe limited editions, waarvan er 24 afkomstig zijn uit de iconische horlogefamilies Portugieser, Portofino, Pilot’s Watch en Da Vinci. De overige drie zijn voor een model uit 1884 dat zijn tijd ver vooruit was: de Pallweber. Voor wie zich afvraagt waarom de Ingenieur en de Aquatimer geen deel uitmaken van de Jubilee collectie: deze modellen vallen wat IWC betreft in de categorie elegante sporthorloges, terwijl voor de Jubilee collectie is gekozen voor horloges met een klassieke uitstraling. De 27 horloges in de Jubilee collectie zijn elk geïnspireerd op de iconische modellen van de afgelopen 150 jaar. Hoewel zeer verschillend, worden ze verenigd door een design code die door de hele jubilieumcollectie loopt. Dat is vooral duidelijk in de manier waarop de witte of blauwe wijzerplaten gelakt zijn. De twaalf laklagen zijn vlak gepolijst, geborsteld en daarna bedrukt, wat doet denken aan de emaille afwerking uit vroegere tijden. Ook de geblauwde of rhodium plated wijzers is iets wat de 27 modellen met elkaar gemeen hebben, geblauwd voor de witte wijzerplaten en rhodium plated voor de blauwe. Overeenkomsten zijn er ook in de alligator leren banden die zijn gemaakt door de het Italiaanse schoenenmerk Santoni. Het speciale

Tribute to Pallweber

1886: het Pallweber zakhorloge

Het was zonder meer een revolutionaire prestatie toen IWC in 1884 een digitale tijdsaanduiding in zijn zakhorloges bracht. De manier van tijdsweergave met twee grote getallen op roterende disks was een idee van de Oostenrijkse horlogemaker Josef Pallweber, een innovatie waarop patent werd aangevraagd. De productie ging van start in de zomer van 1884 waarna bijna 20.000 stuks werden geproduceerd. Het zou bijna honderd jaar duren tot de digitale tijdsaanduiding met de opkomst van het quartz horloge een comeback maakte. Honderdvijftig jaar nadat IWC het levenslicht zag, blijkt de Pallweber de tand des tijds uitstekend te hebben doorstaan. Opnieuw zijn het de uren en minuten die op roterende disks worden aangegeven, in vensters met de tekst ‘hours’ en ‘minutes’ erboven.

Tribute to Pallweber

Al is dat nu in een polshorloge in plaats van een zakhorloge. Nieuw is natuurlijk ook het uurwerk, het kaliber 94200. De impuls die de minutendisk in beweging brengt wordt gegeven door een separaat raderwerk dat aangedreven wordt door een eigen veer(ton). Het mechanisme, dat een verbinding heeft met het basis raderwerk, geeft elke zestig seconden een puls aan de minutenschijf. Na tien minuten drukt de minutenschijf de 10-minutenschijf een positie verder en elke zestig minuten springt de urenschijf naar de volgende positie. Omdat de schijven worden bediend door een separaat mechanisme kon een 60 uur gang reserve en een hoge precisie worden bereikt. De Tribute to Pallweber is er in drie uitvoeringen; 25 in platinum, 250 in roodgoud en 500 in staal. jubileum logo ‘150 years’ is op elke limited edition te vinden; op de platine, de rotor of het kastdeksel.

Portugieser

1954: Portugieser

In 1939 plaatsen twee zakenmannen uit Portugal een order voor een serie grote polshorloges die zo nauwkeurig zouden zijn als een marine chronometer. En met groot bedoelden ze ook serieus groot. De designers in Schaffhausen kwamen aan hun wens tegemoet door het kaliber 74 uit een zakhorloge in de kast van een polshorloge te plaatsen. De kastdiameter van 41,5 millimeter mag in deze tijd niet opvallend zijn, in 1939 was het een joekel van een horloge. Daarbij was het ook nog eens zeer accuraat en elegant dankzij de ‘railroad’ minuten ring, de Arabische cijfers en de slanke feuille wijzers.

Portugieser Perpetual Calendar Constant-
Force Tourbillon

Als onderdeel van de Jubilee collection presenteert IWC dit jaar vijf limited editions van de Portugieser: De Constant-Force Tourbillon, Perpetual Calendar Tourbillon, Perpetual Calendar, Chronograph en Hand-Wound Eight Days. Een van de technisch meest vooraanstaande horloges in deze collectie is de Perpetual Calendar Constant-Force Tourbillon. Voor het eerst combineert IWC op één wijzerplaat een eeuwigdurende kalender met een tourbillon. Deze combinatie is mogelijk door het nieuw ontwikkelde manufactuur kaliber 51950, dat voortborduurt op het kaliber 51900. De tourbillon is nu te vinden op 12 uur en de maanfase is geplaatst in de maandaanduiding op 6 uur.

Portofino

1984: Portofino

De Portofino maakte ruim dertig jaar geleden zijn debuut in de IWC collectie en is sinds die tijd uitgegroeid tot een van de populairste modellen. Het model in een middenmaat blijkt veel mensen aan te spreken. In dit jubileumjaar breng IWC drie limited editions van de Portofino: de Hand-Wound Moon Phase, Chronograph en Automatic. De Portofino Hand-Wound Moon Phase Edition ‘150 Years’ combineert de klassieke Hand-Wound Eight Days met een maanfase aanduiding.

Portofino Hand-Wound Moon Phase

Er zijn 150 exemplaren in roodgoud en 350 in staal, met witte of blauwe wijzerplaat. Het gouden horloge is de enige in de Jubilee collectie die een gouden kast met een blauwe wijzerplaat combineert, waarbij de maan en de sterren van de maanfase aanduiding bijpassend gold plated zijn. Het uurwerk is het kaliber 59800 dat over 122 jaar pas een afwijking van een dag op de werkelijke maanfase zal laten zien.

Pilot’s Watch

1940: Big Pilot

De luchtvaart stond nog in zijn kinderschoenen toen algemeen directeur Ernst Jakob Homberger, geïnspireerd door zijn beide zoons, de Special Pilot’s Watch lanceerde. Het was 1936, een tijd waarin de meeste piloten nog altijd gebruik maakten van zakhorloges. Een polshorloge voor piloten was dan ook een echte innovatie en het design was volledig afgestemd op gebruik in de cockpit. Het kaliber 83 was uitgerust met een anti-magnetisch echappement en het horloge functioneerde bij temperaturen van -40 tot +40 graden Celsius, van groot belang voor de open en onverwarmde cockpits van die tijd. De vluchttijden konden worden bijgehouden met de roterende bezel, de zwarte wijzerplaat en de grote luminescerende cijfers en wijzers waren eveneens onmisbaar voor de piloot. Het duidelijke design en de goede afleesbaarheid zijn tot de dag van vandaag het designkenmerk van de Pilot’s Watches uit Schaffhausen gebleven.

Big Pilot’s Watch Annual Calendar

In dit jubileumjaar breidt IWC de collectie Pilot’s Watches uit met drie nieuwe modellen. De Big Pilot’s Watch Annual Calendar Edition is het enige model in de Jubilee collectie met een jaar kalender. De Amerikaanse weergave van maand, dag en jaar in drie vensters geeft de juiste datum aan tot eind februari. Het Pellaton opwindsysteem van kaliber 52850 grijpt terug op het verleden, maar de keramische onderdelen zijn van nu en de twee veertonnen zorgen voor een gangreserve van zeven dagen. De Big Pilot’s Watch Big Date is de eerste Big Pilot’s Watch van IWC met een datumaanduiding met grote cijfers op 12 uur. De Pilot’s Watch Chronograph Edition ‘150 Years’ is de speciale jubileum uitvoering van de populaire Pilot’s Watch Chronograph.

Da Vinci

1988: Da V inci
Lady Chronograph

Waarschijnlijk is er geen ander horloge dat zo’n belangrijke rol in de geschiedenis van IWC heeft gespeeld als de Da Vinci Perpetual Calendar van Kurt Klaus. De eeuwigdurende kalender met chronograaf uit 1985 bevat een ingenieus eenvoudige kalendermodule van 82 onderdelen en geeft de correcte datum aan tot het jaar 2100. Dan is een mechanische aanpassing nodig waarna het tot 2499 zijn werk kan voortzetten.

Automatic Moon Phase 36

Komt het horloge even stil te liggen, dan kunnen alle displays worden aangepast door simpelweg de kroon te draaien, een nieuwe ontwikkeling in die tijd. Ook nieuw was de jaaraanduiding met vier getallen. De maanfase loopt pas na 122 jaar een dag uit de pas met de maan zoals die aan de hemel staat. De Da Vinci jubileum lijn bestaat uit twee modellen: De Da Vinci Automatic met een kleine seconde op 6 uur is het eerste horloge met het nieuwe 82200 manufactuur kaliber. Ook is er de Automatic Moon Phase 36 waarmee IWC met 206 diamanten op de kast en bewegende bandaanzetten een vervolg geeft aan de traditie van jewellery watches van de jaren negentig.