WATCHING MAGAZINE Nummer 3 // 2023
Nummer 4 verschijnt in december 2023

Artikelen

Image

Ball Watch: technisch avonturier

Tekst Jette Vonk Foto's Ball Watch

Moderne vindingen beschermen tegen schokken en magnetisme

Een vreselijk treinongeluk lag ten grondslag aan Webster Clay Ball’s bekendheid, tegen-woordig zijn het gelukkig de vernuftige tech-nische oplossingen die zijn nalatenschap tot gewilde objecten maken. Dat intelligente van de oprichter zit er nog steeds in, net als het avontuurlijke karakter dat de Amerika-nen eind negentiende eeuw steeds verder deed opstomen richting the West. “Wanneer je vooruit loopt is er niets of niemand dat je kunt kopiëren, zo kom je tot de coolste dingen”, aldus Philippe Antille, CTO van Ball Watch.

Het begon allemaal op 18 april 1891 in Kipton (Ohio), Verenigde Staten. Twee treinen botsten frontaal op elkaar met acht doden tot gevolg. De reden van dit tragische ongeluk: het onnauwkeurige uurwerk van een van de treiningenieurs. Reden genoeg voor de Amerikaanse spoorwegbedrij-ven om horlogemaker Webster Clay Ball uit Cleveland (Ohio) in de arm te nemen met de opdracht om chronometrische precisie standaarden te ontwikkelen voor alle horloges gebruikt door spoorwegmedewerkers. Uur-werken die zowel bij +40 in Texas, als bij -40 in Alaska betrouwbaar bleven. En zo geschiedde. Als Chief Time Inspector creëerde Ball een standaardiseringssysteem gebaseerd op strikte criteria voor nauwkeurigheid en betrouwbaarheid. Om er op toe te zien dat dit systeem ook daadwerkelijk tot uitvoering werd gebracht richtte Ball bovendien de Ball Time Service op, waar meer dan 1.800 inspecteurs werkten om op regelmatige basis de uurwerken van het spoorwegpersoneel te controleren. Het werkte, en de standaarden van Ball werden uiteindelijk in 1973 als inspiratie gebruikt voor wat we tegen-woordig kennen als de Zwitserse COSC-certificering. De Webb C. Ball Watch Company werd in 1894 opgericht en al snel werden de uurwerken uit Cleveland beroemd in heel Amerika. Ball stapte over op Zwitserse uur-werken en verhuisde uiteindelijk het hele bedrijf in 1990 naar het Zwitserse La Chaux-de–Fonds.
124 jaar na de treinramp in Kipton staat het Amerikaanse Ball Watch aan de vooravond van de verovering van het Europese continent, na een succesvolle strategie in Azië en Amerika. Met een veilige voorraad aan ingekochte Eta-uurwerken, een nieuwe design-afdeling en CTO Philippe Antille (voormalig Rolex), zijn de technische ontwikkelingen in een stroomversnelling geraakt. Van thermometer uurwerken tot lichtgevend gas, van schuifchrono’s tot anti-magnetische schilden. Van zijn overstap heeft Antille alles behalve spijt: “Rolex is natuurlijk een groot, gevestigd bedrijf, maar voor mij was er niet veel te doen. Ik wil dingen verbeteren, ergens werken waar ik mijn geest open kan stellen, vernieuwen. Hier bij Ball Watch vond ik die uitdaging, juist omdat je voor een betaalbare prijs vernuftige oplossingen moet verzinnen.”

Schokbestendig

Engineer Hydrocarbon Hunley De Engineer Hydrocarbon Hunley is een ode aan een beroemde duikboot uit de Amerikaanse burgeroorlog. Dit model is uitgerust met het rotorvergrende-lingssysteem dat door middel van een schakelaar in werking wordt gesteld. Bovendien is het model uitgerust met Armortiser, een schokring die om het uurwerk heen is geplaatst en het beschermt tegen schokken en magneti-sche velden. Een vrije val van 5,2 meter moet het uurwerk kunnen overleven.  staal – 42 mm – gangreserve-indicator – datum – beschermde kroon - kera-mische lichtgevende uni-directionele bezel - 200 m waterdicht – Spring-Lock, schokbestendigheid 7.500 Gs – anti-magnetisch 4.800 A/m - auto-matisch kaliber BALL RR1201 – roestvrijstalen band - 500 stuks

Engineer Hydrocarbon Hunley
De Engineer Hydrocarbon Hunley is een ode aan een beroemde duikboot uit de Amerikaanse burgeroorlog. Dit model is uitgerust met het rotorvergrende-lingssysteem dat door middel van een schakelaar in werking wordt gesteld. Bovendien is het model uitgerust met Armortiser, een schokring die om het uurwerk heen is geplaatst en het beschermt tegen schokken en magneti-sche velden. Een vrije val van 5,2 meter moet het uurwerk kunnen overleven. staal – 42 mm – gangreserve-indicator – datum – beschermde kroon – kera-mische lichtgevende uni-directionele bezel – 200 m waterdicht – Spring-Lock, schokbestendigheid 7.500 Gs – anti-magnetisch 4.800 A/m – auto-matisch kaliber BALL RR1201 – roestvrijstalen band – 500 stuks

De slimme technieken die Ball Watch op zijn conto heeft zijn veelomvat-tend, maar op de vraag waar Antille het meest trots op is antwoordt hij zonder aarzelen: “SpringLock! Het is een oplossing tegen schokken van buitenaf. Het meest kwetsbare onderdeel in een horloge is de balansveer, deze wilden we beter beschermen. Je kunt natuurlijk siliconen gebruiken, maar dat was voor ons te duur, dan heb je nog Parachrom, maar hier heeft Rolex een patent op. We moesten dus iets heel nieuws bedenken wat niet te kostbaar was maar wel heel effectief. Uiteindelijk hebben we een omhul-sel bedacht dat als een soort kooi om de balansveer zit, heel simpel eigenlijk. We hebben het getest met drummen. Vaak worden uurwer-ken getest met tennis, maar dat zegt eigenlijk niet zoveel. Alle rac-kets zijn tegenwoordig gemaakt van koolstofvezel, dat absorbeert alles. Maar drummen, met houten drumstokken, dat is echt een goede test.” Veel onnauwkeurigheid bij horloges ontstaat door schokken van buitenaf, dit kan oplopen tot wel zestig seconden per dag. Het SpringLock-systeem, dat eigenlijk de veel gebruikte Incabloc-techniek overneemt, reduceert de impact van schokken met 66 procent. Wanneer het horloge een dergelijk harde klap te verduren krijgt, kan de balansveer buiten zijn gangbare ruimte bewegen en losspringen, deze beweging wordt nu tegengehouden door de SpringLock-kooi. Wanneer kooi en veer met elkaar in contact komen valt het mechanisme automatisch stil en kan er geen schade ontstaan. De SpringLock-techniek is overigens al een tweede oplossing in het anti-schok scala van Ball Watch. In 2010 kwam het merk met een interessante oplos-sing voor schokken die de rotor uit balans brengen, ook een uitvinding van Antille. Met een propeller-achtige schakelaar in het kastdeksel kan de rotor worden vastgezet. Het horloge blijft ondertussen lopen op de gangreserve. Ideaal tijdens een potje golf bijvoorbeeld.

Anti-magnetisch

Engineer II Magneto S   De Engineer II Magneto S is het eerste uurwerk met de A-Proof tech-nologie die het uurwerk anti-magnetisch maakt tot maar liefst 80.000 A/m. Bovendien beschikt het over het SpringLock-systeem.  staal – 42 mm – datum - SpringLock, schokbestendigheid 5.000 Gs – rote-rende bezel voor A-Proof diafragmasysteem, anti-magnetisch 80.000 A/m - automatisch kaliber BALL RR1103-CSL - 100 m waterdicht - CSL, COSC-gecertificeerd – saffierkristallen kastdeksel – Corduba band

Engineer II Magneto S
De Engineer II Magneto S is het eerste uurwerk met de A-Proof tech-nologie die het uurwerk anti-magnetisch maakt tot maar liefst 80.000 A/m. Bovendien beschikt het over het SpringLock-systeem. staal – 42 mm – datum – SpringLock, schokbestendigheid 5.000 Gs – rote-rende bezel voor A-Proof diafragmasysteem, anti-magnetisch 80.000 A/m – automatisch kaliber BALL RR1103-CSL – 100 m waterdicht – CSL, COSC-gecertificeerd – saffierkristallen kastdeksel – Corduba band

Een tweede pijler onder de hedendaagse, avontuurlijke technieken van Ball Watch is de voortdurende zoektocht naar het ultieme anti-magnetische horloge. Een uurwerk wordt als anti-magnetisch bestempeld als het min-stens 4.800 A/m kan verdragen zonder meer dan dertig seconden afwijking per dag op te lopen. Antille: “Tegenwoordig wordt door veel merken een anti-magnetische huls gebruikt van zacht ijzer die om het uurwerk heen zit, als een sandwich. Op zich werkt dit in een uurwerk prima, maar als je deze huls een week op tafel legt is hij helemaal verroest. Ik wilde dus op zoek naar een nieuw materiaal. De uitdaging is dat veel materialen moeilijk te bewerken zijn. Uiteindelijk vond ik iets in de luchtvaartindustrie, mumetaal en dat wilde ik verwerken in horloges.”
Mumetaal is een nikkel-ijzer legering met zeer hoge anti-magnetische kenmerken tot wel 80.000 A/m, de zogenoemde magnetische permeabi-liteit. Antille: “Ik wilde geen sandwich-constructie maken, want dan kun je nooit het uurwerk zien. Toen kwam ik op een Leica camera beurs en raakte geïnspireerd door het diafragma-mechanisme. Zo kwamen we op een anti-magnetisch diafragma gemaakt van mumetaal: A-Proof. Je kunt zelf bepalen wanneer je het sluit doormiddel van de draaiende bezel. In gesloten stand sluit het een mumetalen ring om het uurwerk heen af en beschermt de balansveer voor negentig procent. Als je hem opent zie je het uurwerk weer. Het is ongelofelijk hoeveel magnetische velden we om ons heen hebben, we hebben hier bij Ball Watch een overzicht gemaakt van de meest voorkomende. Denk bijvoorbeeld eens aan röntgenapparaten op het vliegveld, automatische schuifdeuren. Magneetborden zijn het ergst, die zijn goed voor 3.000 Gs, maar ook het magneetje in de oplader van de Mac Book Pro, 663 Gs, de koptelefoon van je telefoon, 142 Gs, de magnetische sluiting in een handtas, 1000 Gs. Leg je horloge in je Mac Book en binnen een paar dagen loopt je uurwerk vertraging op of staat het gewoon stil.”

Toekomstmuziek

Antille is nog lang niet van plan op zijn lauweren te rusten, ook voor komend jaar heeft hij zijn zinnen gezet op vernieuwingen. “Ik wil het liefst weer iets concreets in het uurwerk zelf doen. De afgelopen jaren hebben we veel met materiaal gedaan en om het uurwerk heen gewerkt. Dat was fantastisch, maar materialen zijn niet mijn vak, noch mijn kennisgebied. Het patent op de mumetalen kast delen we met onze compagnon. De laatste keer dat we daadwerkelijk in het uurwerk vernieuwing aanbrachten met SpringLock heeft ons dat veel succes opgeleverd. Het gaat niet om het commerciële aspect maar om het unieke ervan, het moet nuttig zijn voor de klant, hij moet het herkennen. Zodat je weet dat wanneer je ergens voor betaalt, je er ook echt wat voor terug krijgt, dat het begrepen wordt. Zo niet, dan zit ik fout!”

Engineer II Volcano De Engineer II Volcano gebruikt het mumetaal weer op een heel andere manier, namelijk in de kast. Het mumetaal wordt laag voor laag afgewisseld met koolstofvezel, een unieke en gepatenteerde combinatie in de horloge-industrie. Hiermee is de Volcano het meest anti-magnetische horloge ooit. De structuur van de zwarte kast doet denken aan versteend lava.  mumetaal-koolstofvezel combinatie – 45 mm – dag en datum - schok-bestendigheid 5.000 Gs –anti-magnetisch 80.000 A/m (minstens) - automatisch kaliber BALL RR1102-C - 100 m waterdicht - CSL, COSC-gecertificeerd – canvas Nato band

Engineer II Volcano
De Engineer II Volcano gebruikt het mumetaal weer op een heel andere manier, namelijk in de kast. Het mumetaal wordt laag voor laag afgewisseld met koolstofvezel, een unieke en gepatenteerde combinatie in de horloge-industrie. Hiermee is de Volcano het meest anti-magnetische horloge ooit. De structuur van de zwarte kast doet denken aan versteend lava.
mumetaal-koolstofvezel combinatie – 45 mm – dag en datum – schok-bestendigheid 5.000 Gs –anti-magnetisch 80.000 A/m (minstens) – automatisch kaliber BALL RR1102-C – 100 m waterdicht – CSL, COSC-gecertificeerd – canvas Nato band

Fireman Night Train DLC Een uitvinding waar alle Ball Watch horloges mee zijn uitgerust zijn de zogenoemde Micro Gas Tubes. Deze kleine buisjes bevinden zich op de wijzers en uurindexen van de Ball Watch horloges. In de buisjes zit tritiumgas, dat licht afgeeft wanneer de moleculen de bin-nenkant van het buisje raken. Het tritium geeft honderd keer meer licht dan gangbare materialen en gaat tot wel twintig jaar mee. Het komt in elke gewenste kleur en heeft geen externe lichtbron nodig. De Fireman Night Train DLC is uitgerust met maar liefst 75 buisjes en daarmee de absolute koploper qua zichtbaarheid in het donker.  staal met DLC coating – 45 mm – datum - schokbestendigheid 5.000 Gs - automatisch kaliber BALL RR1103 - 100 m waterdicht - rubber band

Fireman Night Train DLC
Een uitvinding waar alle Ball Watch horloges mee zijn uitgerust zijn de zogenoemde Micro Gas Tubes. Deze kleine buisjes bevinden zich op de wijzers en uurindexen van de Ball Watch horloges. In de buisjes zit tritiumgas, dat licht afgeeft wanneer de moleculen de bin-nenkant van het buisje raken. Het tritium geeft honderd keer meer licht dan gangbare materialen en gaat tot wel twintig jaar mee. Het komt in elke gewenste kleur en heeft geen externe lichtbron nodig. De Fireman Night Train DLC is uitgerust met maar liefst 75 buisjes en daarmee de absolute koploper qua zichtbaarheid in het donker.
staal met DLC coating – 45 mm – datum – schokbestendigheid 5.000 Gs – automatisch kaliber BALL RR1103 – 100 m waterdicht – rubber band

Engineer Master II Slide Chronograph  De Engineer Master II Slide Chronograph is een nieuwe manier van kijken naar het chronograafmechanisme. In plaats van de gebruikelijke drukknoppen aan de zijkant van de kast is dit model uitgerust met een schuif. Omhoog is start en stop, omlaag reset. Het uurwerk blijft hetzelfde.  roestvrijstaal met DLC coating – 7,65 mm – dag- en datum – gepatenteerde schuif chronograaf – tachymeter - schokbesten-digheid 5.000 Gs – anti-magnetisch 4.800 A/m, automatisch kali-ber BALL RR1402 - 50 m waterdicht – stalen of rubber band

Engineer Master II Slide Chronograph
De Engineer Master II Slide Chronograph is een nieuwe manier van kijken naar het chronograafmechanisme. In plaats van de gebruikelijke drukknoppen aan de zijkant van de kast is dit model uitgerust met een schuif. Omhoog is start en stop, omlaag reset. Het uurwerk blijft hetzelfde.
roestvrijstaal met DLC coating – 7,65 mm – dag- en datum – gepatenteerde schuif chronograaf – tachymeter – schokbesten-digheid 5.000 Gs – anti-magnetisch 4.800 A/m, automatisch kali-ber BALL RR1402 – 50 m waterdicht – stalen of rubber band