Artikelen

In alle bescheidenheid op zoek naar perfectie

Hij oogt zo eenvoudig, de Patrimony Contemporaine Ultra-Fine Calibre 1731 van Vacheron Constantin. Maar schijn bedriegt. Er is niets eenvoudigs aan een minute repeater en de stappen die het merk de afgelopen jaren zette om tot dit nieuwe horloge te komen zijn dat evenmin. Watching mocht een kijkje achter de schermen nemen bij de Manufacture Vacheron Constantin in Genève en maakte kennis met een eeuwenoud bedrijf waar alleen het beste goed genoeg is.

Een kijkje achter de schermen bij Vacheron Constantin

Hoge hijskranen verrijzen naast de manufacture van Vacheron Con-stantin in Plan-les-Ouates, het deel van Genève waar veel grote horlogemerken hun thuisbasis hebben. Als de hijskranen straks zijn verdwenen, kan het oudste horlogemerk een nieuwe uitbreiding van het bedrijf betrekken. Het vloeroppervlak is hiermee verdubbeld tot 17.000 vierkante meter. Maar eerst staat nog de opening op het programma van de nieuwe Manufacture Vacheron Constantin in Le Brassus. Hier, in de Vallée de Joux op zo’n zestig kilometer van Genève, vindt research & development plaats en worden de onder-delen gemaakt voor de horloges die in Plan-les-Ouates worden geassembleerd. In Le Brassus is een productiefaciliteit verrezen waar wordt gewerkt met high-performance machines volgens een modern en efficiënt productieproces. Hier werken tweehonderd van de 850 medewerkers, maar er is plek voor de driehonderd die in 2016/2017 nodig zullen zijn. De conclusie is duidelijk: we zijn op bezoek bij een bedrijf dat bouwt voor de toekomst.

De enorme expansiedrift van Vacheron Constantin doet vermoeden dat we bij een jong, snel en ambitieus bedrijf zijn beland, maar niets is minder waar. Vacheron Constantin is ruim een kwart millennium oud en is daarmee de oudste Zwitserse manufactuur die onaf-gebroken horloges heeft gemaakt. Alle nieuwbouw is niet alleen bedoeld om aan de toenemende vraag te kunnen voldoen, maar biedt ook de mogelijkheid om meer ambachten die bij het maken van een horloge betrokken zijn bij elkaar te brengen. Ook zijn de extra vierkante meters nodig om alle mechanische uurwerken te kunnen produceren op een manier die ervoor zorgt dat ze stuk voor stuk het prestigieuze Poinçon de Genève zegel verdienen.

Oude technieken

Bij alle nieuwe, innovatieve ontwikkelingen houdt Vacheron Con-stantin vast aan het verleden. De manier van werken en de vaardig-heden van de horlogemaker zijn immers nog steeds hetzelfde, zo blijkt als we over de schouders mogen meekijken van de medewer-kers in het atelier voor decoratieve technieken. In de manufacture in Genève, maar vooral in de Vallée de Joux, houden zij zich bezig met het handmatig afwerken en decoreren van de uurwerkonder-delen. Ze voorzien de onderdelen bijvoorbeeld van een Côtes de Genève afwerking, het patroon van strepen, dat zo kenmerkend is voor Zwitserse uurwerken. Een medewerker is druk met een perla-ge, een techniek waarbij elkaar deels overlappende stippen worden aangebracht. Het zijn slechts enkele voorbeelden van de talloze technieken die worden ingezet bij de afwerking van de uurwerken. Technieken die niet alleen bijdragen aan een mooi uiterlijk, maar vooral aan de duurzaamheid en betrouwbaarheid van een uurwerk. Zelfs de onderdelen die nooit iemand te zien zal krijgen ondergaan deze arbeidsintensieve behandeling. Met minder dan perfectie neemt men bij Vacheron Constantin geen genoegen.

Grand complications

Wat al snel opvalt tijdens een rondleiding door de manufactuur in Genève zijn het plezier en de trots waarmee hier aan de horloges wordt gewerkt. Dat gevoel komt vooral naar voren in het Grand Complications Atelier waar de inmiddels gepensioneerde Christian LeFrançois vertelt over zijn werk. Als hem wordt gevraagd wat zijn vak zo mooi maakt, verschijnt het kippenvel op zijn armen. “Het werk is ingewikkeld”, zo begint hij te vertellen. “Elke dag is een puzzel. Het is een intellectuele uitdaging en een verantwoordelijkheid die me soms uit mijn slaap hield. Maar die verantwoordelijk-heid dragen we als team.”

De assemblage van een skelet-uurwerk in het Grand Complications Atelier

Twee horloges liggen in dit atelier klaar om naar hun nieuwe eige-naars te gaan, al zal het complete team hiervoor eerst zijn zegen moeten geven. Links ligt een minute repeater. Het assembleren van de 602 onderdelen kostte één horlogemaker vijfhonderd uur werk. Daarnaast pronkt een horloge met complicaties als een gang-reserve aanduiding, equation of time, eeuwigdurende kalender en tourbillon. Dat komt neer op anderhalve maand werk voor één horlogemaker, gevolgd door een kwaliteitscontrole van nog eens anderhalve maand. Blijkt hierbij dat het uurwerk nog niet perfect is, dan zal de horlogemaker helemaal opnieuw moeten beginnen. De acht meester-horlogemakers die hier werken, zijn dan ook gelukkig niet de minsten. Ze werken al minstens twintig jaar voor Vacheron Constantin en voordat ze in het Grand Complications Atelier aan de slag kunnen, volgen ze eerst nog eens een training van twee jaar. Pas dan zijn ze er aan toe om zelfstandig de gecompliceerde uur-werken te maken, in een tempo van twee of drie horloges per jaar.

Poinçon de Genève

Even verderop werken de medewerkers van het in april geopende Atelier Poinçon de Genève. Hier vinden alle controles plaats die nodig zijn om het fameuze Poinçon de Genève zegel te mogen dra-gen. Het officiële keurmerk van het kanton Genève is bedoeld voor uurwerken die hier gemaakt zijn. Het zegel werd in 1886 ingevoerd en stelt eisen aan de kwaliteit, de afwerking en de precisie van een uurwerk. Pas na een officiële test mag een Poinçon de Genève zegel op het uurwerk worden aangebracht. De eisen zijn streng en werden onlangs nog verder aangescherpt. De toezichthoudende organisatie Timelab, voluit de Fondation-labaratoire d’horlogerie et de microtechnique de Genève, komt regelmatig onaangekondigd langs om steekproeven uit te voeren

Het Poinçon de Genève is belangrijk voor Vacheron Constantin, dat dan ook graag aan de strenge eisen voldoet. Het merk heeft hierin zo zijn ambities, vertelt Luc de Siebenthal, de specialist van Vache-ron Constantin als het om het keurmerk gaat. “Op dit moment gaat het om 75 procent van de horloges, maar ons doel is honderd procent. Dit moet over enkele jaren mogelijk zijn”, zegt hij terwijl een medewerkster de nauwkeurigheid van een horloge test op een Timelab Device. Het apparaat trekt al snel zijn conclusie: Résultat: OK. En weer is Vacheron Constantin een stapje dichter bij zijn doel.

Patrimony Contemporaine Ultra-Fine Calibre 1731

In de manufacture Vacheron Constantin in Genève zien we mede-werkers de uurwerkonderdelen decoreren, de meester-horlogema-kers van het Grand Complications Atelier ze vervolgens assembleren en hoe de horloges worden gecontroleerd voor het Poinçon de Genève keurmerk alvorens ze hun weg naar hun toekomstige eigenaars vinden. Een hoop indrukken, maar waar dit alles toe leidt, zien we in het nieuwste hoogstandje van Vacheron Constantin: de Patrimony Contemporaine Ultra-Fine Calibre 1731. Een op het eer-ste gezicht bescheiden horloge, maar schijn bedriegt. Het schuifje aan de zijkant van de stijlvolle kast is een aanwijzing dat in dit hor-loge een uurwerk met minutenrepetitie schuil gaat. Het uurwerk met slagwerk dat op verzoek de uren, kwartieren en minuten slaat werd in de achttiende eeuw uitgevonden en vandaag de dag is slechts een handvol horlogemerken in staat om een dergelijk uurwerk te maken. De naam 1731 is overigens niet toevallig gekozen. Het is het geboortejaar van oprichter Jean-Marc Vacheron.

Een uurwerk met minutenrepetitie is een prestatie op zich, maar de nieuwe Patrimony Contemporaine breekt ook nog enkele records. Het is het dunste horloge met minute repeater dat op dit moment verkrijgbaar is en herbergt ook het dunste repetitie-kaliber. Het hor-loge is slechts 8,09 millimeter hoog en het uurwerk 3,9 millimeter. De platste minute repeater uit de historie van Vacheron Constantin is het overigens niet. Die stamt uit 1992 toen het merk het kaliber 1755 presenteerde dat slechts 3,29 millimeter hoog is. Die paar fracties van een millimeter extra zijn noodzakelijk om te zorgen voor een grotere betrouwbaarheid en om een gangreserve van 65 uur mogelijk te maken.

Complex en subtiel

De manufacture in Plan-les-Ouates

Aan de totstandkoming van Patrimony Contemporaine Ultra-Fine Calibre 1731 ging een lange weg vooraf. Christian Selmoni legde die weg als Artistic Director helemaal af. Het is een verhaal dat begint in 2009 en eindigt bij het horloge dat hij nu aan zijn gasten kan tonen. “Dit horloge past in de strategie van het Vacheron Con-stantin en ook in de historie van het merk. Die strategie werd tien jaar geleden al vastgelegd en op basis hiervan wilden een horloge maken met een zeer complex uurwerk en een subtiele elegantie. Deze combinatie was zeer belangrijk voor ons. Als artistiek direc-teur heb ik ideeën, maar ik ben een teamspeler. Bij de creatie van een nieuw horloge gaat het om samenwerking. Er is drie jaar aan het kaliber gewerkt en twee jaar aan het horloge. We hebben vooral veel tijd gestoken in het terugbrengen van de dikte van het hor-loge.”

Het jarenlange werk heeft geleid tot een mooi resultaat, maar Chris-tian Selmoni is er de man niet naar om een succes van de daken te schreeuwen. “Ik ben kritisch en perfectionistisch, zo is mijn karakter. Maar ik ben een fan van de minute repeater. Een minute repeater is het tegenovergestelde van een tourbillon, die er zeer indrukwekkend uitziet. Een minute repeater is subtiel.”

Patrimony Contemporaine Ultra-Fine Calibre 1731

Veel aandacht werd bij de ontwikkeling van dit horloge natuurlijk besteed aan de akoestische kwaliteiten ervan. De kast is zo ont-worpen dat deze een geheel vormt met het uurwerk en de beide gongs zijn verbonden met het midden van de kast om het geluid te versterken. Het selecte gezelschap van horlogemakers die de ervaring, het geduld, het vakmanschap én het absolute gehoor hebben om de minute repeater te assembleren en te ‘stemmen’, zijn vier medewerkers van het Grand Complications Atelier. En zelfs zij hebben drie tot zes maanden nodig voor dit karwei. De meester-horlogemaker maakt bij de assemblage van de 265 onderdelen van het nieuwe kaliber 1731 gebruik van meer dan 1.200 verschillende gereedschappen. Maar voordat zij aan de slag kunnen, zijn de uur-werken al op talloze manieren afgewerkt en gedecoreerd door de al even geduldige en vaardige collega’s in het Decoratie Atelier. Voordat een Patrimony Contemporaine Ultra-Fine Calibre 1731 de manufacture verlaat, wordt het geluid ervan opgenomen en opge-slagen. Elk horloge heeft immers zijn unieke ‘soundprint’ en dankzij deze procedure kan ervoor worden gezorgd dat elk horloge weer met zijn eigen geluid huiswaarts keert, mocht het in de toekomst opnieuw bij de horlogemakers van Vacheron Constantin terecht komen. Een detail, maar bij Vacheron Constantin laat men niets aan het toeval over. Of dat nu in de 258 jaar was die achter ons liggen of in de toekomst waarvoor op dit moment wordt gebouwd. Alleen het beste is goed genoeg voor Vacheron Constantin.