Artikelen

De mono-tsukuri van Casio

Op reis naar de quartz manufactuur van de toekomst

Moving Time Forward. Dat is het motto van Casio en als we afreizen naar Tokyo en Yamagata wordt goed duidelijk wat het merk hiermee precies bedoelt. We bezoeken een hightech quartz manufactuur, zien hoe de modernste technologieën in horloges terecht komen en maken kennis met een bedrijf dat zich in alles richt op de toekomst. Welkom in de nieuwe wereld van Casio.

Van platine tot compleet uurwerk

Een jaar geleden stapten we in het vliegtuig richting Japan voor een bezoek aan Casio. Het werd een reis vol tegenslag met overvloedige regenval, overstromingen en zelfs een aardbeving. Het uiteindelijke doel van onze reis hebben we nooit bereikt. We wilden naar Yamagata. Hier worden weliswaar horloges gemaakt waarmee een weersvoorspelling geen probleem is, maar moeder natuur beïnvloeden, daar is nog geen horloge in geslaagd. Maar opgeven? Dat doen de Japanners niet en dus volgen we hun voorbeeld en reizen opnieuw oostwaarts. Casio, we zijn onderweg!

Dag 1. Op reis naar het land van de rijzende zon

Casio is een merk dat iedereen wel kent, maar waarvan de horlogeliefhebber met oog voor het mechanische waarschijnlijk niet zo veel weet. Tijd dus voor een korte geschiedenisles om de tijd tussen Amsterdam en Tokyo te doden. Casio werd opgericht in 1957 en heeft sindsdien een duidelijke doelstelling: een bijdrage leveren aan de maatschappij door het brengen van producten met niet eerder vertoonde innovatieve features. Sindsdien doet Casio wat het belooft. Het bracht onder meer de 14-A, ‘s werelds eerste volledig elektrische compact calculator (1957), de typuter, ’s werelds eerste ink jet printer (1971) en de Exilim, de platste digitale camera van zijn tijd (2002).
Dit soort vindingen zijn niet alleen om het product zelf opvallend, maar maken ook meteen duidelijk dat Casio veel meer is dan een horlogemerk. Maar we vliegen natuurlijk niet de halve wereld over om naar calculators, keyboards en printers te kijken. We zijn hier voor de horloges, want ook hierin heeft Casio naam gemaakt. In het lijstje van opmerkelijke producten van de afgelopen jaar zien we namelijk ook de het elektronische polshorloge Casiotron (1974) en de schokbestendige G-Shock (1983).
Hoewel verschillend, hebben de producten van Casio toch een vijftal raakvlakken. Het merk maakt producten die elektronisch zijn, compact van formaat, zuinig in energiegebruik, duurzaam en eenvoudig in het gebruik. Met 11.322 medewerkers (op 31 maart) is Casio een grote onderneming. De horloges worden gemaakt in Japan, maar ook in China en Thailand. Hoewel Casio wereldwijd bekendheid geniet, is het merk vooral groot in de eigen regio. De omzet komt voor ruim dertig procent uit eigen land, voor ruim veertig procent uit Azië en de rest van de omzet wordt in Europa en Noord-Amerika gerealiseerd.
Het horlogeaanbod van Casio bestaat uit drie productgroepen. Metal-Analog omvat de modellen Edifice, Oceanus en Sheen. De G-familie wordt gevormd door Mr-G, G-Shock en Baby-G. De Outdoor Sport collectie kent de modellen Pro Trek en de Smart Outdoor Watch.

Dag 2. Yamagata

Zelfs de machines worden in eigen huis gemaakt

De reis begint al vroeg als we op een maandagochtend om 6 uur op weg gaan naar het vliegveld van Tokyo. Een nacht slaap heeft de jetlag niet kunnen verdrijven, maar we zijn vol verwachting als we twee uur later een binnenlandse vlucht naar de prefectuur Yamagata nemen. Ongehinderd door overstromingen is onze tweede poging om Yamagata te bereiken nu wel succesvol en tegen tienen stappen we binnen bij Yamagata Casio in Sakuranbohigashine-city. Dit is the-place-to-be voor een bezoek aan Casio. In het kloppend hart van de manufactuur worden de flagship modellen van G-Shock, Oceanus en Pro Trek en alle flagship Casio-uurwerken gemaakt. Bij Casio Yamagata zien we een bedrijf waar wordt gewerkt volgens een verticaal geïntegreerd productiesysteem. De verschillende fases in de productie van een horloge worden in Yamagata dus allemaal in eigen huis uitgevoerd. Dat begint al met het ontwerpen van de eigen robots, het maken van de mallen, het gieten van kunststof voor kasten en banden en de uurwerkproductie. Hierna volgen de assemblage, het testen en het transport. In Yamagata wordt een horloge van begin tot eind geproduceerd. Mono-tsukuri, noemen ze dit in Japan. De letterlijke vertaling hiervan is niet zo bijzonder. ‘Dingen maken’ klinkt iets te bescheiden, maar is wel typisch Japans. Quartz manufactuur dekt de lading beter.
Hoewel in Yamagata veel machinaal gebeurt, gaat de digitale wereld hier samen met het vakmanschap van de medewerkers. Hun kennis en ervaring staat voor een ranking die wordt aangeduid met een badge op hun witte overjas. Aan de Premium Production Line (PPL) werken uitsluitend de hoogst gekwalificeerde mensen die zich gold medalist, platinum medalist en uiteindelijk Meister mogen noemen. Dit zijn vooral vrouwen die veelal optisch controleren wat een robot heeft gedaan. Het is mooi om te zien hoe de kleinste onderdeeltjes zonder mensenhanden op exact de juiste plek in de kunststof platine worden geplaatst
Opvallend is het moment dat we tijdens de rondleiding terecht komen in een afgesloten ruimte voor een presentatie. We denken in een showroom te zijn, maar dan gaan de lamellen open en hebben we een prachtig zicht op de productielijnen. Op de productielijn wordt de kunststof platine, die elders in de fabriek is geperst, helemaal gevuld. Wat aan het begin van de lijn begint als een kunststof schijfje is aan het eind van de lijn een volledig werkend uurwerk, inclusief de vele verschillende functies die kunnen worden toegevoegd.

Naast al het machinale ‘geweld’ blijven mensenogen vereist

Het is fantastisch om te zien hoeveel aandacht er wordt besteed aan de details. Echt zo grondig als een Japanner dat kan, alles moet kloppen. Aan het plaatsen van de wijzers wordt bijvoorbeeld heel veel tijd besteed, maar die staan dan ook precies goed. Als je de tijd naar 12 uur draait, staan alle wijzers precies op elkaar exact op de 12. Natuurlijk hebben we al vaker gemechaniseerde productieprocessen gezien, maar zover doorgevoerd als hier zagen we ze nog nooit. Met een bezoek aan de Yamadera Temple vervolgen we onze reis in Yamagata en de ruim duizend jaar oude tempel is een opvallend contrast met de hightech ontwikkelingen die we zojuist bij Casio hebben gezien. Yamadera betekent bergtempel en dat blijkt een logische naam als we bij het klamme weer de duizend treden naar het observatieplatform beklimmen. De hoogtemeter in de Casio Mudmaster om de pols geeft de hoogte en temperatuur nauwkeurig aan. Het is hier niet zo warm als in Tokyo, maar minimaal net zo vochtig. Nu weten we meteen waarom we buiten adem raken en waarom het zweet ons van de rug loopt, maar de route langs de oude gebouwen en het uitzicht maken de tocht de moeite waard. Al is het dan ook weer een genot om even later in de razendsnelle bullet train te stappen en met 320 kilometer per uur terug naar Tokyo te rijden. Hadden we geweten dat deze trein een link met Casio’s MR-G heeft, dan waren we ernaar op zoek gegaan, maar daar zouden we een dag later pas achter komen.

Dag 3. Casio’s Hamura R&D center in Tokyo

Op dag 2 slapen we uit. Hoewel, om kwart over acht staat de bus voor de deur die ons naar het Casio’s Hamura R&D center in Tokyo brengt. Hier worden we welkom geheten door Yuichi Masuda. Op zijn visitekaartje, dat we op zijn Japans met twee handen aannemen en goed bestuderen, staat Senior Executive Managing Officers, Members of the Board Senior General Manager of Timepiece Product Division. Hij schetst een opvallend beeld, want waar de oude Zwitserse merken in de jaren zeventig een omslag maakten van analoog naar digitaal, is dat voor Casio juist andersom gegaan. “Tussen 1974 en 2003 maakten wij multifunctionele digitale horloges. Dertig jaar lang waren onze verkopen constant, met uitzondering van de G-shock gekte. Onze klanten waren de gadget liefhebbers en niet de mainstream consument”, vertelt Yuichi Masuda die in 2004 een kentering opmerkte toen Casio de stap van digitaal naar analoog zette. De horloges werden meer traditioneel in uitstraling, maar maken wel gebruik van de modernste technieken als Radio Wave Solar, GPS en de Smartphone Link.

G-SHOCK

Kikuo ibe

In Tokyo komen we een oude bekende tegen in de persoon van chief engineer Kikuo Ibe. Jaren geleden vertelde hij in Amsterdam zeer vermakelijk hoe hij als jonge ontwerper het idee kreeg een horloge te maken dat nooit kapot gaat. Hij bouwde maar liefst tweehonderd prototypes, liet ze op de grond vallen, gooide ze van het dak, zag ze sneuvelen, maar hij ging door tot hij succes had. Hij zag een kind met een stuiterbal en bedacht het dempende materiaal dat de G-Shock samen met de kastconstructie absoluut schokbestendig maakt. De G-Shock is een horloge dat tegen een stootje kan, maar dit
is eigenlijk een understatement. De G-Shock vangt schokken op zoals moderne Japanse gebouwen een aardbeving moeten kunnen doorstaan.
De G-Shock is inmiddels dertig jaar oud, maar is uitgegroeid
tot een onmisbaar onderdeel in de collectie van Casio. Nieuw is onder meer het model MTG-G1000D, dat kenmerken als sterk, functioneel en elegant combineert. Elegant vanwege de ‘aged’ roségouden plating. Functioneel omdat het is uitgerust met een Advanced Timekeeping System dat GPS controlled en Radio Controlled is en dus in de verste uithoeken van de wereld de juiste tijd aangeeft. En sterk, omdat het nu eenmaal een G-Shock is.

PRO TREK

PRW-7000

De Pro Trek lijn bestaat uit horloges voor buitensporters en ook de PRW-7000 is een horloge dat bergsporters, wandelaars of watersporters goed van pas zal komen. Het geeft de tijd, maar biedt ook een digitaal kompas, barometer, altimeter, thermometer, stopwatch, getijden weergave, timer, maanfase aanduiding en natuurlijk een radio wave ontvangst voor de actuele tijd over de hele wereld. Deze Pro Trek is bovendien waterdicht tot tweehonderd meter.

MR-G

MRG-G1000 GPS Hybrid Waveceptor.

Het grootste succes voor Casio is al sinds de jaren negentig de G-Shock en van die lijn is de Mr-G het vlaggenschap. Volledig van metaal gemaakt is dit de sterkste G-Shock van de hoogste kwaliteit. Een laatste wapenfeit is de MRG-G1000 GPS Hybrid Waveceptor. Het horloge combineert GPS met radio wave en geeft hiermee wereldwijd de juiste tijd aan. De MRG-G1000 is bovendien gemaakt van titanium, veertig procent lichter dan staal, door het gebruik ‘Deep Layer Har-dening’ vier tot vijf keer harder dan puur titanium en aan de oppervlakte tien keer harder en krasbestendig dankzij DLC.

De PPL in Yamagata.

EDIFICE

De Edifice valt in de groep die Casio Metaal/Analoog noemt. Dat klinkt uit de mond van Casio als ‘iets van vroeger’, maar wie dat denkt, heeft het mis. Neem nu de EQB-600D. Het horloge heeft een link met de smartphone en toont zo nauwkeurig de tijd in meer dan driehonderd steden over de hele wereld. Op de wijzerplaat draait een 3D wereldbol in 24 uur zachtjes rond en geeft zo aan waar ter wereld het dag of nacht is.

Casio heeft de nieuwste technieken duidelijk niet aan zich voorbij laten gaan en ziet dus nieuwe kansen. “Er zijn grote veranderingen in de digitale markt. De opkomst van de smartwatch, het fitness device met activity tracker en het sporthorloge met GPS en andere sensoren. Met onze Intelligent Analog Strategy werken we aan de creatie van het ideale horloge dat waar ook ter wereld accuraat is. We ontwikkelen een nieuw marktsegment dat duidelijk anders is dan de bestaande segmenten van het mechanische en het quartz horloge.”
Yuichi Masuda laat er een simpele ‘rekensom’ op los: “Analoog x internet = een accurate tijd overal ter wereld. Het wordt de toekomstige standaard voor analoge horloges, net als analoge quartz ooit de standaard werd.” Dat Yuichi Masuda wel eens gelijk zou kunnen hebben, blijkt uit de cijfers die hij tevoorschijn tovert. Sinds 2013 laten de omzetten een sterk stijgende lijn zien.

Dag 4. Casio HQ Shibuya-city

Een van de pijnbanken voor het testen van G-Shock.

Met alle indrukken van de afgelopen dagen, stappen we binnen in het Casio hoofdkantoor in Shibuya-city, Tokyo. Op grote hoogte is het uitzicht fantastisch. Je krijgt echt het idee dat je het hele – en volle – Tokyo overziet, maar we zien in feite slechts een klein deel van de gigantische stad. Het is ook een toepasselijke plek, want Casio streeft ernaar om alles wat het doet op het hoogste niveau te doen. Onder het motto ‘Moving time Forward’ wil Casio intelligent timing bieden waarbij zeer vooruitstrevende technieken zorgen voor toegevoegde waarde in het polshorloge. Tel daar een Smart Design bij op, ofwel een ingenieus design, dat is ontstaan uit de noodzaak van functionaliteit, en het resultaat van de optelsom is een onderscheidend merk dat horloges met ongekende voordelen biedt.
Na alles wat we de afgelopen dagen hebben gezien, zit hier Shigenori Itoh klaar om vragen te beantwoorden. De Senior Executive Managing Officer Director en Head of Overseas Marketing & Sales Division is soms bedachtzaam in zijn antwoorden, maar de plannen van Casio zijn duidelijk. G-Shock gaat naar een hoger niveau en wil zich kunnen meten met het high end segment. Op de vraag of er ooit een mechanische G-Shock komt, is zijn antwoord: “Zeg nooit nooit”.
Een beetje horlogeliefhebber sluit zijn reis naar Japan natuurlijk af met een bezoek aan een horlogewinkel en zo komen we terecht in Ishida Omote-sando. Hier liggen merken als Richard Mille, A. Lange & Söhne en IWC gebroederlijk naast Casio’s G-Shock. Het zijn tegengestelde merken. Elektronisch vs mechanisch. Evolutie vs traditie. De mono-tsukuri van Casio vs de Zwitserse manufactuur. De verschillen zijn groot en maken duidelijk dat deze reis veel vragen heeft beantwoord, maar nieuwe heeft opgeroepen. Gaat het in de toekomst om Casio’s ‘Moving Time Forward’ of om het eeuwenoude mechanische uurwerk? Als we een dag later terug naar huis vliegen met om de pols de Edifice EQB-600D met zijn worldtimer en 3D wereldbol zien we het antwoord op deze vraag. We hoeven niet te kiezen; we bevinden ons letterlijk tussen het beste van beide werelden, die prima naast elkaar kunnen bestaan.

MR-G HAMMER TONE

Bihou Asano

De MR-G bestaat dit jaar twintig jaar en bij deze gelegenheid presenteert Casio het jubileum model MRG-G1000HT waarin het de eigentijdse G-Shock combineert met een oude Japanse metaalbewerkingstechniek. Tsuiki is een techniek waarbij metaal in een dunne, driedimensionale figuur wordt gehamerd. Van oudsher werd dit gebruikt voor de productie van potten, harnas-sen of helmen, maar tegenwoordig wordt het ook toegepast bij moderne producten zoals de bullet train die ons van Yamagata naar Tokyo heeft gebracht.
In eerste instantie probeerde Casio de Tsuiki-look te creëren met de gebruikelijke persgiet methode, maar dit gaf niet de gewenste textuur. Hiervoor was oud Japans vakmanschap nodig en zo kwam Casio terecht bij Bihou Asano. Hij is de derde generatie in een familie van Tsuiki-meesters en draagt daarom de titel Tsuiki-shi. De vakman is druk en werkte bovendien nog nooit met titanium, maar een uitdaging gaat hij niet uit de weg. ‘Zeg nooit nee tegen een verzoek’ is het motto van de familie Asano en dus ging hij aan de slag. Een Tsuiki-patroon mag niet regelmatig zijn, maar ook niet te willekeurig. Het was dan ook een proces van uitproberen, weggooien en weer opnieuw beginnen om tot het perfecte patroon voor kleine horloge onderdelen te komen. Het werken met titanium viel hem bovendien niet mee. Het is harder dan zilver en koper waar hij normaal gesproken mee werkt. Dit zorgde voor een gevoelloze hand waarmee hij de beitel vasthoudt, maar door het maken van nieuwe gereedschappen die de schokken opvangen, slaagde hij erin. Shock absorbers voor een G-Shock. Hoe kan het ook anders?
Het resultaat van zijn inspanningen is de MR-G Hammer Tone. Het is een limited edition van driehonderd exemplaren.